ХӨТӨЛБӨРИЙН ҮНДЭСЛЭЛ:
       Говь нутгийн малчдын эртнээс нааш уламжилж ирсэн мал аж ахуй эрхлэхтэй холбогдсон арвин баялаг утга, агуулгатай эд зүйлийн нэгэн хэрэглэл бол малын тамга, малын им дүрс юм. Малын им тамга нь нэгэн төрлийн бүртгэлийн тэмдэг болдгоос гадна бэлгэдэл, шүтлэг бишрэлийн илрэл болсоор ирсэн. Орчин үеийн нийгмийн хөгжил, өөрчлөлтийг дагаж нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэлттэй холбогдсон уламжлалт мэдлэг ухаанд их бага хэмжээгээр өөрчлөлт орж, тэр хэмжээгээр уламжлалт нүүдлийн мал аж ахуй, түүнтэй хамааралтай эд зүйлсийг хэрэглэх нь багасаж байгаагийн илрэл нь малын им, тамга юм. Сүүлийн жилүүдэд малчид өөрсдийн тэмээ, адууг тамгалах гэхээсээ илүүтэй тухайн малын зүснээс ялгарч харагдахуйц өөр өнгийн тосон будгаар биед нь тэмдэг тавих нь нэмэгдэж байна. Энэ нь залуу малчдын мал маллагаатай холбоотой үндэсний уламжлалт соёл, мэдлэг ухаан, арга барил улам хомсдож байгааг харуулж байгаа бөгөөд хойшид малчдад малын им, тамганы хэрэглээг нэмэгдүүлэх, түгээн таниулахаар төслийг санаачилсан.

ХӨТӨЛБӨРИЙН ЗОРИЛГО:
       Ханбогд сумын малчдын малын им тамганы бүртгэлийг хээрийн судалгааны үр дүнд мэдээллийн санг бий болгож нэгдсэн зурагт жагсаалтыг гаргах, нутгийн малын им тамга, түүний уламжлал, холбогдох ёс горим, бэлгэдэл зан үйлийн шинж чанар, онцлог шинжийг тодруулах, бүх малчин өрх, сумын Цагдаагийн хэлтэс, ЗДТГ болон бусад шаардлагатай талуудад үнэ төлбөргүй тараах.
 

ХӨТӨЛБӨРИЙН ХҮРЭЭНД ХИЙГДСЭН АЖИЛ:

• Ханбогд сумын бүх малчин өрх буюу 5 багийн 671 малчин өрхүүдээр явж малын им тамганы бүртгэл, судалгаа хийх, мэдээллийн сан бий болгон ном бичиж 900 ширхэг хэвлүүлэн бүх малчин өрх, сумын Цагдаагийн хэлтэс, ЗДТГ болон бусад шаардлагатай талуудад үнэ төлбөргүй тараана.
• Одоогийн байдлаар Ханбогд сумын хэмжээнд нийт 238 малын тамга бүрдүүлээд байна. Уриалга гаргаж сумын төв дээр мал бүхий иргэдийн малын тамга бүрдүүлэх ажлыг хийж эхэлсэн. Жилийн эцсийн малын тооллоготой давхцуулан хөдөөгүүр явж малчин айлуудын тамгыг бүрдүүлээд байна.

ХӨТӨЛБӨРИЙН ҮР ДҮН:

• Иргэд, малчдын уламжлалт соёлын өв, түүнтэй холбоотой ёс горим, зан үйл, дэг ёсыг сэргээн ирээдүй хойч үедээ уламжлан таниулах
• Малын им, тамганы хэрэглээг нэмэгдүүлэх, нутгийн малчид бусад айлынхаа малыг им тамгаар нь таньж эрэл суралд нь туслах
• Малчид малынхаа им, тамгыг давхцуулахгүй ашиглаж өөрийн мал гэдгийг баталгаажуулахад дэмжлэг болно.
• Малын хулгайн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, илрүүлэхэд дэмжлэг болсон.
• Ханбогд сумын Засаг Даргын тамгын газар болон бусад шаардлагатай талууд бүртгэгдсэн тамганы мэдээллээр хангагдана.